- Chiara, spóźniłaś się. Nasze zebranie miało się zacząć 10 minut temu. Nie chcę słuchać twoich przeprosin.
To właśnie one pomagają określić rodzaj oraz liczbę rzeczowników, które w języku włoskim dzieli się na męskie i żeńskie. Tak, we włoskim rodzaj nijaki nie występuje, więc jest mniej rodzajników do zapamiętania - to pierwsza dobra wiadomość 🙂.
il ragazzo - chłopak (rodzajnik męski, liczba pojedyncza)
i ragazzi - chłopaki (rodzajnik męski, liczba mnoga)
la ragazza - dziewczyna (rodzajnik żeński, liczba pojedyncza)
le ragazze - dziewczyny (rodzajnik żeński, liczba mnoga)
- No to nie przepraszam. Nie rozumiem, dlaczego chciałeś maksymalnej poufności. Chcesz okraść bank niedaleko szkoły?
Druga dobra wiadomość jest taka, że żeńskie rodzajniki określone są bardzo proste do zapamiętania - zacznijmy więc od nich. Ich pierwszą zaletą jest to, że są tylko trzy – dwa w liczbie pojedynczej i jeden w liczbie mnogiej. Drugą z kolei jest to, że są do siebie bardzo podobne.
W liczbie pojedynczej mamy dwa rodzajniki: la oraz l’. Spójrz na poniższe zdania:
La ragazza è molto alta.
Dziewczyna jest bardzo wysoka.L'amica di Giorgia è molto alta.
Przyjaciółka Giorgii jest bardzo wysoka.
Wiesz już, kiedy używać rodzajnika la, a kiedy l’?
L’ użyjesz przed rzeczownikami w liczbie pojedynczej zaczynającymi się od samogłoski, np. l'amica - przyjaciółka, l'orchidea - orchidea, l'urgenza - pośpiech, l'ignoranza - ignorancja, l'evoluzione - ewolucja.
W pozostałych przypadkach w liczbie pojedynczej zawsze występuje rodzajnik la, np. la mamma - mama, la scuola - szkoła, la televisione - telewizja, la strada - droga.
Żeński rodzajnik określony w liczbie mnogiej jest tylko jeden (więc z łatwością go zapamiętasz): le, np. le scuse - przeprosiny, wymówki, le orchidee - orchidee, le idee - pomysły, le studentesse - studentki.
Accetto le tue scuse.
Przyjmuję twoje przeprosiny.Le idee di Simona sono sempre pazze.
Pomysły Simony są zawsze szalone.
Jak widzisz, żeńskie rodzajniki określone w języku włoskim są facili come bere un bicchiere d'acqua - proste jak wypicie szklanki wody.
- Wystarczy tych żartów. Słuchajcie, musimy porozmawiać o 20 września.
- Ty naprawdę lubisz tajemnice. 20 września? Rocznica Ofensywy włoskiej w Państwie Kościelnym?
Choć męskich rodzajników określonych jest więcej, wystarczy chwila skupienia, żeby dobrze zrozumieć różnice pomiędzy nimi. Zacznijmy od liczby pojedynczej, w której mamy rodzajniki il, lo, oraz l’.
I tutaj kolejna, już trzecia, dobra wiadomość - męskiego rodzajnika l’ używamy analogicznie do jego żeńskiego odpowiednika, czyli przed rzeczownikami zaczynającymi się od samogłoski, np. l'articolo determinativo - rodzajnik określony, l'occhio - oko, l'eco - echo, l'inno - hymn, l'uso - użycie.
Capisco perfettamente l'uso dell'articolo l'.
Perfekcyjnie rozumiem użycie rodzajnika l’.Quando canti l'inno, alzati.
Kiedy śpiewasz hymn, wstań.
Teraz bierzemy na tapet użycie dwóch pozostałych męskich rodzajników określonych w liczbie pojedynczej - kiedy il, a kiedy lo?
Lo jest wymagającym rodzajnikiem. Towarzyszy rzeczownikom w liczbie pojedynczej, które zaczynają się od:
x, y, z, np. lo xenofobo - ksenofob, lo yogurt - jogurt, lo zoo - zoo
s + spółgłoski, np. lo studente - student, lo scaffale - regał
i + samogłoski, np. lo iodio - jod, lo iato - przerwa
ps, pn lub gn, np. lo psicologo - psycholog, lo pneumatico - opona, lo gnomo - krasnal
Lo yogurt che hai comprato ha un sapore strano.
Jogurt, który kupiłaś, ma dziwny smak.Non faccio lo psicologo, voglio solo aiutarti.
Nie bawię się w psychologa, chcę ci tylko pomóc.
- Jestem pod wrażeniem, jak twój mózg pamięta wszystkie te daty.
- Pamiętasz naszego nauczyciela historii? To nie mój mózg je pamięta, tylko moja trauma.
Rodzajnika il używamy przed wszystkimi pozostałymi rzeczownikami w liczbie pojedynczej 🙂 np. il ragazzo - chłopak, il compleanno - urodziny, il negozio - sklep, il weekend - weekend.
Cosa fate di solito durante il weekend?
Co zazwyczaj robicie w weekend?Ho conosciuto il ragazzo di Sara.
Poznałem chłopaka Sary.
Czas na liczbę mnogą, w której mamy dwa rodzajniki: i oraz gli. Rodzajnik gli łączy w sobie użycie rodzajnika l’ oraz lo, używamy go więc przed rzeczownikami w liczbie mnogiej zaczynającymi się od:
samogłoski, np. gli artisti - artyści, gli Etruschi - etruskowie
x, y, z, np. gli xenofobi - ksenofoby, gli yogurt - jogurty, gli zombie - zombie
s + spółgłoski, np. gli studenti - studenci, gli scaffali - regały
ps, pn lub gn, np. gli psicologi - psycholodzy, gli pneumatici - opony, gli gnomi - krasnale
Ho iniziato a vedere gli gnomi.
Zacząłem widzieć krasnale.Gli studenti si stanno preparando per il nuovo anno accademico.
Studenci przygotowują się do nowego roku akademickiego.
ATTENZIONE: Dźwięk gli w języku włoskim jest bardzo specyficzny, to coś pomiędzy naszym G a J. Wsłuchaj się dobrze w nagranie lektora i poćwicz razem z nim!
Został nam ostatni rodzajnik i, którego używamy we wszystkich pozostałych przypadkach, np. i ragazzi - chłopcy, i misteri - tajemnice, i negozi - sklepy, i traditori - zdrajcy.
Oggi i negozi sono chiusi.
Dzisiaj sklepy są zamknięte.I traditori verranno puniti!
Zdrajcy zostaną ukarani!
Co sądzisz o włoskich rodzajnikach? Są proste, prawda? Aby jeszcze ułatwić Ci ich zapamiętanie, przygotowaliśmy tabelkę z czytelnym podziałem, do której możesz zawsze zerknąć.
Teorię dotyczącą włoskich rodzajników określonych masz już opanowaną, czas więc na praktykę!
Użycie rodzajnika określonego w zdaniu opisuje wiele reguł, choć często jego zastosowanie sprowadza się do stwierdzenia “tak się mówi, bo tak się utarło” 😅. Istnieją jednak pewne sytuacje, w których il, lo, l’, la, i, gli, lub le po prostu musi się pojawić.
Kiedy mówimy o czymś konkretnym, co było już wspomniane.
Ho comprato il libro che mi avevi consigliato.
Kupiłem książkę, którą mi poleciłaś.
Przed rzeczownikami abstrakcyjnymi, gdy są używane w ogólnym sensie.
L'amore è la cosa più importante nella vita.
Miłość jest najważniejszą rzeczą w życiu.
Kiedy mówimy o czynności, która dzieje się co tydzień, danego dnia tygodnia.
Il lunedì vado in piscina.
W poniedziałki chodzę na basen.
Kiedy mówimy o porach dnia, opisując naszą rutynę, coś, co często się powtarza.
Medito la mattina e la sera.
Medytuję rano i wieczorem.
Kiedy podajemy godzinę.
Sono le undici e mezza.
Jest jedenasta trzydzieści.
ATTENZIONE: Byłoby zbyt pięknie, gdyby nie było wyjątków od reguły 😀. Z rzeczownikami mezzanotte - północ i mezzogiorno - południe nie używamy rodzajnika.
È mezzanotte.
Jest północ.È mezzogiorno.
Jest południe.
- 20 września są urodziny babci.
- Piątek, 20 września? Mamy mało czasu.
Kiedy podajemy datę (bez nazwy dnia tygodnia).
Oggi è il 22 gennaio.
Dziś jest 22 stycznia.
Przed miesiącem, kiedy następuje po nim doprecyzowanie, np. rok.
Il luglio del 1997 è stato difficile per gli abitanti di Breslavia.
Lipiec 1997 roku był trudny dla mieszkańców Wrocławia.
Kiedy podajemy rok lub wiek.
Il 2000 doveva essere l'anno della fine del mondo.
2000 rok miał być rokiem końca świata.Il XXI secolo è caratterizzato da enormi progressi tecnologici.
XXI wiek charakteryzuje się ogromnym rozwojem technologicznym.
- Możemy podarować babci wycieczkę. Wiem, że chciałaby zwiedzić Sardynię.
- Jak była młoda, mieszkała na Sardynii przez dwa lata.
Przed nazwami geograficznymi (takimi jak kraje, kontynenty, stany czy regiony).
La Toscana è la regione più bella d’Italia.
Toskania jest najpiękniejszym regionem Włoch.
Przed dużymi wyspami i grupami wysp, np. la Sicilia , la Corsica , la Sardegna , le isole Eolie .
La Sicilia mi piace tantissimo.
Sycylia bardzo mi się podoba.
ATTENZIONE: Rodzajnik określony nie pojawia się przed:
małymi wyspami, takimi jak Ischia czy Capri
Ti è piaciuta Ischia?
Podobała ci się Ischia?
nazwami geograficznymi, kiedy pojawia się przed nimi przyimek in - na, w
Firenze si trova in Toscana.
Florencja znajduje się w Toskanii.
nazwami miast, oprócz kilku (np. la Spezia , l'Avana , il Cairo )
- Ja podaruję jej kaktusa, dzięki temu dłużej pożyje… Jak wasza babcia!
- Twój pomysł wydaje mi się jednocześnie głupi i genialny.
Przed zaimkami dzierżawczymi (mio - mój, tuo - twój, suo - jego/jej, nostro - nasz, vostro - wasz, loro - ich).
Voglio aprire il mio negozio.
Chcę otworzyć swój sklep.
ATTENZIONE: Nie używamy rodzajnika określonego z zaimkiem dzierżawczym (poza loro - ich), gdy poprzedza on członka rodziny w liczbie pojedynczej, chyba że jest to zdrobnienie lub towarzyszy mu przymiotnik.
Mio fratello è molto piccolo.
Mój brat jest bardzo mały.Il mio fratellino è molto piccolo.
Mój braciszek jest bardzo mały.Il mio fratello minore è molto piccolo.
Mój młodszy brat jest bardzo mały.Il loro fratello è molto piccolo.
Ich brat jest bardzo mały.
- Babciu, podoba ci się nasz tort?
- Nasz tort? Mój tort! Pomogłeś mi tylko po to, żeby móc zlizać krem z łyżki.
Dotarliśmy do końca! Teraz gdy znasz już te zasady, możesz śmiało powiedzieć, że jesteś un vero campione - prawdziwym mistrzem włoskiej gramatyki. A jeśli wciąż Ci mało włoskich rodzajników, możesz sprawdzić swoją wiedzę w QUIZIE i wypróbować nasz kurs włoskiego online!
