Co to są "cleft sentences"?

Cleft oznacza "podzielony", "rozszczepiony". Dzięki cleft sentences możemy podkreślić wybrany element wypowiedzi. W tym celu tworzymy zdanie względne (relative clause), natomiast element, który chcemy podkreślić stawiamy poza tym zdaniem. Te zdania względne to właśnie cleft sentences.

Tworzenie "cleft sentences"

Element, który chcemy podkreślić, łączymy ze zdaniami względnymi za pomocą odpowiednio odmienionego czasownika to be (is dla zdań w czasie teraźniejszym, was w czasie przeszłym).
Po czasowniku to be występuje wyrażenie the person who (w odniesieniu do osoby) lub what (w odniesieniu do rzeczy).
Element, który chcemy podkreślić, może stać zarówno na początku, jak i na końcu zdania.

I love John. = Kocham Johna.

• John is the person who I love. = John to osoba, którą kocham.
• The person who I love is John. = Osobą, którą kocham jest John.    

Tim bought a book in that store. = Tim kupił książkę w tamtym sklepie.

• A book was what Tim bought in that store. = Książka to było to, co Tim kupił w tamtym sklepie.
• What Tim bought in that store was a book. = Tym, co Tim kupił w sklepie, była książka.

Anna is a liar. = Anna jest kłamczuchą.

• A liar is what Anna is. = Kłamczucha to to, kim jest Anna.
• What Anna is is a liar. = To, kim jest Anna, to kłamczucha.

Oprócz the person i what można używać bardziej ogólnych wyrażeń.

• John is the man that I love. = John jest mężczyzną, którego kocham. (that w tym zdaniu jest opcjonalne)
• This is the book that he bought. = To jest książka, którą on kupił. (that w tym zdaniu jest opcjonalne)

Zdania względne z what uznawane są za liczbę pojedynczą. Zdarza się, że w stylu nieformalnym używa się czasami czasownika w liczbie mnogiej (are).

• What I want is some of these books. / What I want are some of these books. = Czego chcę, to parę tych książek.

Wyrażenia, których można używać w "cleft sentences"

Aby podkreślić wybrane elementy wypowiedzi, w cleft sentences można używać wyrażeń:

• the place where - służy do podkreślania miejsca

Office is the place where I work. = Biuro to miejsce, w którym pracuję.

• the day when - służy do podkreślenia czasu

Today is the day when I finally tell him the truth. = Dziś jest dzień, w którym wreszcie powiem mu prawdę.

• the reason why - służy do podkreślenia powodu, dla którego coś się dzieje

Love is the reason why I stayed with Jim. = Miłość to powód, dla którego zostałam z Jimem.

Podkreślanie czasownika

Aby podkreślić czasownik lub wyrażenie z czasownikiem, należy użyć bardziej skomplikowanej konstrukcji what...do razem z bezokolicznikiem. Dopuszcza się użycie bezokolicznika z to.

• What she did was leave. = To, co ona zrobiła, to było odejście.
• What he does is dance. = To, co on robi, to tańczenie.

W nieformalnym stylu, zamiast bezokolicznika używa się czasami podmiotu + czasownika.

• What he does, is he dances. = To co on robi, to tańczenie.  

Podkreślanie całego zdania

Aby podkreślić całe zdanie, można użyć wyrażenia what happened.

• What happened was that the dog bit me. = Co się stało, to to, że pies mnie ugryzł. (that w tym zdaniu jest opcjonalne)

It

W cleft sentences można użyć it. Wyrażenie/słowo, które chcemy podkreślić, zwykle łączy się ze zdaniem względnym poprzez that.

My boyfriend bought me this ring. = Mój chłopak kupił mi ten pierścionek.

• It was my boyfriend that bought me this ring. = To mój chłopak kupił mi ten pierścionek.

Można również tworzyć w ten sposób przeczenia.

• It was not my boyfriend that bought me this ring. = To nie mój chłopak kupił mi ten pierścionek.

Zamiast that możemy użyć who, jeśli podkreślamy podmiot osobowy. Możemy zatem powiedzieć:

• It was my boyfriend who bought me this ring. = To mój chłopak był tym, który kupił mi ten pierścionek.

Jeśli mamy do czynienia z podmiotem w liczbie mnogiej, używamy czasownika w liczbie mnogiej.

• It was my friends who were unhappy with my decision. = To moi przyjaciele byli niezadowoleni z mojej decyzji.

Podkreślenie zaimka osobowego

Jeśli chcemy podkreślić zaimek osobowy, mamy dwie możliwości:
1) It is you who are responsible for all our problems. = To ty jesteś odpowiedzialny za wszystkie nasze problemy.
Jest to bardzo formalna struktura.
2) It's you that is responsible for all our problems. = To ty jesteś odpowiedzialny za wszystkie nasze problemy.
Jest to nieformalna struktura.