Przymiotniki z przyimkami tworzą stałe związki zwane kolokacjami. Dany przymiotnik może łączyć się z różnymi przyimkami, które zmieniają znaczenie wyrażenia.
Związki przymiotników z przyimkami tworzy się w sposób nieregularny. Kolokacji należy uczyć się na pamięć. Można też korzystać ze słownika, aby sprawdzić z jakimi przyimkami łączy się dany przymiotnik.

Umiejętności

Jeśli chcemy powiedzieć, że ktoś jest w czymś dobry, lepszy lub zły, używamy przyimka at.

• Tom was always good at maths. = Tom był zawsze dobry z matematyki.
• Is she really as bad at dancing as they say? = Czy ona jest naprawdę tak zła w tańcu, jak mówią?

Inne przymiotniki, po których może pojawić się at to m.in. better (lepszy), brilliant (genialny), bad (zły), hopeless (beznadziejny).

Jeśli chcemy powiedzieć, że ktoś jest lub nie jest zdolny do czegoś, używamy przyimka of.

• I don't think she would be capable of that. = Nie sądzę, żeby ona była do tego zdolna.

Małżeństwo

Z czasownikiem married możemy używać przyimków to i with. Przyimek to pojawia się, kiedy mówimy, z kim dana osoba wzięła ślub. With używamy, kiedy np. mówimy o tym, ile mamy dzieci.
Porównaj poniższe zdania:

• Are you married to John or not? = Wzięłaś ślub z Johnem czy nie?
• She's married with three children. = Ona jest mężatką z trójką dzieci.   

Z czasownikiem engaged (w znaczeniu "zaręczyć się") używamy przyimka to.

• I just got engaged to Hank! Isn't that great? = Właśnie zaręczyłam się z Hankiem! Czy to nie wspaniałe.  

Podobieństwa i różnice

Z przymiotnikiem similar, zarówno w formie twierdzącej, jak i przeczącej, łączy się przyimek to.

• Her jacket is similar to Maggie's. = Jej kurtka jest podobna do tej, którą ma Maggie.
• He is dissimilar to his younger brother. = On jest niepodobny do swojego młodszego brata.

Zainteresowania

Najważniejszym związkiem przymiotnika z przyimkiem, jaki należy tutaj zapamiętać, jest interested in.

• I've always been interested in horses. = Od zawsze byłem zainteresowany końmi.

Pozostałe wyrażenia warte zapamiętania to keen on i fond of.

• They are both keen on ice-skating. = Oni oboje są zapalonymi łyżwiarzami.
• She's fond of travelling by car. = Ona lubi podróżować samochodem.

"Dependent" i "independent"

Mimo że te dwa słowa mają wspólną podstawę, łączą się z różnymi przyimkami. Przymiotnik dependent łączymy z przyimkiem on, przymiotnik independent, z kolei, łączy się z przyimkiem of.

• I don't want to be dependent on my parents anymore. = Nie chcę dłużej być zależny od rodziców.  
• I wonder what it is like being independent of your parents. = Zastanawiam się, jak to jest być niezależnym od rodziców.

"Famous", "responsible" i "grateful"

Przymiotniki famous (słynny), responsible (odpowiedzialny), grateful (wdzięczny) łączy to, że używamy po nich tego samego przyimka, czyli for.

• That guy is famous for his paintings. = Tamten facet słynie ze swoich obrazów.
• I am responsible for cooking. = Jestem odpowiedzialny za gotowanie.
• She was grateful for all my help. = Ona była wdzięczna za moją pomoc.

"Nice, kind, good + of somebody"

W języku polskim istnieją przymiotniki, które łączymy z wyrażeniem "z czyjejś strony" np. miło z twojej strony. W wyrażeniach tego typu w języku angielskim używamy przyimka of.

• It was very kind of you to help me. = Bardzo miło z twojej strony, że mi pomogłeś.
• It's so nice of you! Thank you. = To bardzo miło z twojej strony! Dziękuję.  

"Be nice/kind/good" + to sb/sth"

Wszystkie te wyrażenia łączy wspólny przyimek to, oznaczający "dla" lub "w  stosunku do kogoś/czegoś".

• Please be nice to your new puppy. = Proszę, bądź dobry dla swojego nowego szczeniaka.  
• Were you kind to your new classmate? = Byłeś miły dla nowego kolegi z klasy?

Emocje i uczucia

Część przymiotników łączy się z różnymi przyimkami, w zależności od kontekstu, w jakim są używane. Czasami trudno jest zadecydować, którego przyimka użyć, dlatego warto uczyć się tych związków na przykładach.

• angry

angry at - oznacza "złościć się na"
He was angry at the government for their latest decision. = On był zły na rząd za jego ostatnią decyzję.

angry with - używamy, gdy jesteśmy źli na kogoś (Jest to bardziej popularna kolokacja)
Why are you still angry with me? = Dlaczego wciąż jesteś zły na mnie?

angry about - oznacza "złościć się z jakiegoś powodu"
I am so angry about the fact that they've broken up. = Jestem taki wściekły z powodu ich rozstania.

• furious

furious about - oznacza "wściekać się z jakiegoś powodu"
At first we were furious about the whole situation. = Na początku byliśmy wściekli z powodu całej tej sytuacji.

furious with - używamy, kiedy jesteśmy wściekli na kogoś
She's furious with the other children for taking her doll. = Ona jest wściekła na inne dzieci, że wzięły jej lalkę.

• annoyed

annoyed by - używamy, kiedy chcemy podkreślić, że coś lub ktoś nas zdenerwował
She was really annoyed by her flatmates. = Ona była naprawdę zdenerwowana przez swoich współlokatorów. (podkreślamy fakt, że to współlokatorzy ją zdenerwowali)

annoyed with - używamy, kiedy chcemy powiedzieć, że denerwujemy się na kogoś
Don't be annoyed with me for selling your old bike. = Nie bądź na mnie zły za to, że sprzedałem twój stary rower.

annoyed at - używamy, aby powiedzieć, że jesteśmy zdenerwowani na coś
He often gets annoyed at the way she behaves. = On często irytuje się jej sposobem zachowania.

• happy

happy for - używamy, kiedy chcemy powiedzieć, że cieszymy się czyimś szczęściem
You won the lottery? I am so happy for you! = Wygrałeś na loterii? Tak się cieszę twoim szczęściem!

happy with - używamy, kiedy chcemy powiedzieć, że jesteśmy z czegoś zadowoleni
As for me, I am happy with everything you do. = Jeśli o mnie chodzi, to jestem zadowolony ze wszystkiego, co robicie.

happy about - używamy do mówienia, że cieszymy się z jakiegoś powodu
I am so happy about that journey. = Tak się cieszę z powodu tej podróży.

• upset

upset about - używamy, kiedy mówimy, że jesteśmy z denerwowani z jakiegoś powodu
She was upset about the weather. = Ona była zdenerwowana z powodu pogody.

upset by - używamy, kiedy chcemy podkreślić, że coś nas przygnębiło
He was upset by the death of his grandfather. = On był przygnębiony przez śmierć swojego dziadka. (podkreślamy, że to śmierć dziadka go przygnębiła)

• delighted

delighted with - używamy, kiedy mówimy, że jesteśmy czymś zachwyceni
Everyone was delighted with the food. = Każdy był zachwycony jedzeniem.

delighted by - używamy do podkreślenia, że coś nas zachwyciło
I am delighted by your news. = Zachwyciły mnie twoje wieści. (czyli "zostałem nimi zachwycony", a nie "zachwycam się nimi")

• disappointed

disappointed with - używamy, kiedy chcemy powiedzieć, że jesteśmy czymś rozczarowani
Your parents are disappointed with your marks. = Twoi rodzice są rozczarowani twoimi ocenami.

disappointed in - używamy, kiedy chcemy powiedzieć, że jesteśmy kimś rozczarowani
John was disappointed in Sara. = John był rozczarowany Sarą.

• surprised

Obu kolokacji z tym przymiotnikiem można używać zamiennie, bez większej zmiany znaczenia.
surprised at - używając przyimka at sugerujemy, że jesteśmy czymś zaskoczeni
Tom was surprised at Anna saying he's handsome. = Tom był zaskoczony, gdy Anna powiedziała, że jest przystojny.

surprised by  - używamy, aby powiedzieć, że coś nas zaskoczyło
Tom was surprised by Anna saying he's handsome. = Tom był zaskoczony, gdy Anna powiedziała, że jest przystojny.

• shocked

Obu kolokacji z tym przymiotnikiem można używać zamiennie, bez większej zmiany znaczenia.
shocked at - używamy, kiedy chcemy powiedzieć, że jesteśmy czymś zszokowani
She was shocked at what she saw. = Ona była zszokowana tym, co zobaczyła.

shocked by - używamy do mówienia, że coś nas zszokowało
She was shocked by what she saw. = Ona była zszokowana tym, co zobaczyła.

• amazed

Obu kolokacji z tym przymiotnikiem można używać zamiennie, bez większej zmiany znaczenia.
amazed by - używamy, kiedy chcemy powiedzieć, że zostaliśmy przez coś zdumieni
We were amazed by his story. = Byliśmy zdumieni jego historią.

amazed at - używamy, kiedy chcemy powiedzieć, że jesteśmy czymś zdumieni
I am amazed at how she looks. = Jestem zdumiony tym, jak ona wygląda.

• astonished

Obu kolokacji z tym przymiotnikiem można używać zamiennie, bez większej zmiany znaczenia.
astonished by - używamy, kiedy chcemy powiedzieć, że zostaliśmy przez zdumieni czymś co się zdarzyło
She was astonished by how much he had changed. = Ona była zadziwiona tym, jak bardzo on się zmienił.

astonished at - używamy, kiedy chcemy powiedzieć, że jesteśmy czymś zdumieni (podkreślamy w ten sposób nasze odczucia)
She was astonished at how much he had changed. = Ona była zadziwiona tym, jak bardzo on się zmienił.

"Worried, nervous + about"

Przymiotniki nervous i worried oznaczające "zdenerwowany" i "zmartwiony" łączymy z przyimkiem about.

• He was nervous about his exam. = On był zdenerwowany z powodu swojego egzaminu.
• Mum is worried about us. = Mama się o nas martwi.

"Satisfied, bored + with"

Z przymiotnikami satisfied i bored najczęściej używa się przyimka with.

• Chris is satisfied with his new job. = Chris jest zadowolony ze swojej nowej pracy.
• Joey already seems to be bored with his new game. = Joey wydaje się być już znudzony swoją nową grą.

"Fed up with"

Wyrażenie be fed up with oznacza "mieć dość". Po fed up nie może się pojawić inny przyimek niż with.

• My daughter is fed up with her boyfriend. = Moja córka ma dosyć swojego chłopaka.

"Sorry for" i "sorry about"

Wyrażenia be sorry for używamy, kiedy chcemy powiedzieć, że jest nam przykro z powodu czegoś, co zrobiliśmy. Natomiast be sorry about oznacza, że jest nam przykro z powodu czegoś, co się wydarzyło.

• I am really sorry for what I said. = Naprawdę przepraszam za to, co powiedziałem.
• I am really sorry about what happened. = Naprawdę mi przykro z powodu tego, co się stało.

Wyrażenie be sorry for/feel sorry for służy również do mówienia o tym, że komuś się współczuje lub że nam kogoś żal.

• I feel sorry for him. = Żal mi go.
• I am really sorry for her. = Naprawdę jej współczuję.

"Afraid, jealous, sure, tired, full, ashamed, scared, aware, typical" + of

Oprócz powyższych przymiotników, do grupy łączonych z przyimkiem of należą również: frightened (przerażony), terrified (przerażony), proud (dumny), envious (zazdrosny), suspicious (podejrzliwy), critical (krytyczny), tolerant (tolerancyjny), conscious (świadomy), sick (mający czegoś dość) i certain (pewny).

• She is afraid of spiders. = Ona boi się pająków.
• I am envious of everything he's got. = Jestem zazdrosny o wszystko, co on ma.